< <

<

Dildar Eziz


Ürümchidki siyasiy kéngesh ezalirining teklipige binaen ikki yüz ming yüen xirajet qilinip sélin’ghan "pahishe ayallarni yighiwélish orni"; Ürümchi kochilirida daim dégidek aylinip yüridigan mexsus Aqsu tewesidin éqip kelgenlerni (bolupmu ayallarni) yigiwélish üchün keltürülgen kichik tiptiki aq aptobus; Ürümchidiki qong-kichik magazinlarning pelempeyliride,chong- kichik kochilarda tilemchilik qilip yürgen ayallar we oqush yéshidiki kichik qizlar; Qeshqer shehiridiki güzel dongxu köli boyida küp- kündüzila ippet nomusini sétish bilen shughulliniwatqan shu yerlik wa Aqsu, Xotenlerdin éqip kelgan ayallar; Qeshqerning awat koqilirida top- top bolushup tilemchilik qilishiwatqan ropash qiyapitidiki ayallar we oqush yéshidiki qizlar...tarixta özining ishchanliqi, güzelliki we shayi etles, gilem toqush maharitining üstünlüki bilen dunyagha tonulghan, xelq’aragha dangq chiqargan Xoten qizlirining bügünki künde ichkiri ölkilerge we hetta chong quruqluqning sirtigha apirip sétilishliri... mana bularning hemmisi kimningdur xiyali we toqup chiqqan chöchiki emes.Bular mushu künlerde, bizning mushu güzel makanimizda, Shinjang ayallirining yérimigha tenglishidigan Uyghur ayallirining nahayiti az bir qismida heqiqeten yüz bériwatqan pajie.Ippet-nomusini sétish we pahishiwazliq qilmishliri azadliqtin ilgirimu dölitimizde malum derijide mewjut bolghan.( Junggo merkizi téléwiziye istansisining xewiridin qarighanda, Shanghey yéngi azad qilin’ghanda, Shanghey shehirining özidila 20 mingdin oshuq kespiy pahishe ayalning mewjut ikenliki melum).Azadliqtin kéyin bolsa bu xil ijtimaiy halet qattiq tizginlen’gen idi. Biraq, yéqinqi yillardin béri islahat we sirtqa qarita ishikni échiwétish siyasitige egiship tereqqiy qilgan döletlerning ilghar pen medeniyitining Junggogha köplep kirgüzülishi bilen bir qagda, yene tereqqi tapqan döletlerning exletliri we chiwinlirimu Junggogha kirip, deslepte ichkiri ölkilerde bazar tépish bilen bir chaghda iqtisadiy asasi we riqabetchanliqi tolimu ajiz bolgan, jem’iyetnng eng töwen qatlimida yashawatqan iradisiz ayallar ichide bixlinishqa bashlidi.Bu xil halet hetta jem’iyet amanliqigha ziyan yetküzüsh, jem’iyet keypiyatini buzush derijisige bérip yetti. Bu qilmishlar kishini chongqur oygha salidu we ensiritidu.

Men Ürümchi we jenubiy Shinjangning bir qisim jayliriga bérip, mushu mesile üstide tekshürüsh élip bardim. Eqil közüm bilen hemmini kördüm.U yerlerdin her xil inkas we her xil sadalarni anglidim. Bu sadalar kishining bedinini tikenlashturidu, ademni chöchütidu we qattiq oygha salidu.